Bedankt voor je interesse in de samenvatting van mijn Beter dan Bedacht keynote. De samenvatting is gemaakt door Plaud.ai. Hieronder vind je hem.

Daarnaast vind je ook nog een set Beter dan Bedacht-kaarten. Deze kaarten bevatten een visuele samenvatting van het Beter dan Bedacht gedachtegoed én 7 challenges. Met deze challenges word je uitgedaagd om ook in je eigen werk verrassend goede resultaten te halen.

Kaarten en Challenges

Klik hier om de kaarten te downloaden.

Samenvatting door Plaud.ai

Grote Thema

Titel: Beter dan Bedacht — Ingewikkeld versus complex: van denken naar doen — Plus 1, plus 1
Kernboodschap: We leven en werken in een steeds onplanbare wereld. Juist wanneer dingen niet volgens het script verlopen, schuilt daarin de kans om beter te worden dan verwacht—beter dan bedacht. Het onderscheid tussen ingewikkeld en complex is cruciaal: plan en standaardiseer het ingewikkelde (Rubik’s Cube-logica), maar improviseer, experimenteer en leer in het complexe. Houd de stip op de horizon vast en beweeg ernaartoe met kleine, concrete plus-eentjes. Denk en handel in “wat kan ik wel”, neem de juiste risico’s (zonnebril, kapsel, tattoo) en organiseer mensgedreven werken met ruimte om te leren en bij te sturen.
Belangrijke termen en kernconcepten: beter dan verwacht, beter dan bedacht, onplanbare wereld, improviseren, mensgedreven versus procesgedreven, ingewikkeld versus complex, stip op de horizon, plus-eentje, zonnebrilrisico’s/kapselrisico’s/tattoorisico’s, van doen leren we meer dan van denken.

Subthema’s en Hoofdstukken

• Context: De onplanbare wereld waarin jullie werken
  • Wat speelt: Verkiezingen en mogelijk nieuw kabinet, veranderende verwachtingen in de maatschappij rondom dienstverlening, opkomst van AI, transitie van procesgedreven naar mensgedreven werken. Zoals Ivo al zei: over vijf jaar ziet UWV er heel anders uit.
  • Waarom belangrijk: Plannen zijn nodig, maar 80% loopt niet volgens plan en 50% komt überhaupt niet van de grond. De wereld vraagt om een andere manier van bewegen: plannen waar zinvol, improviseren waar nodig. Juist daar ontstaan uitkomsten die beter zijn dan bedacht.
• Indiana Jones: Beter dan bedacht door improvisatie
  • Verhaal: De beroemde scène uit Raiders of the Lost Ark stond niet in het script. Door praktische nood—Harrison Ford kon niet langer dan tien minuten uit zijn trailer—ontstond een simpele, unieke oplossing: rennen, schieten, terug naar het toilet.
  • Waarom belangrijk: Als het niet volgens plan gaat, kan het juist leuker, beter, origineler, memorabeler worden. De uitkomst wijkt af van het script, maar overtreft het: beter dan verwacht.
• Ikea: Het businessmodel geboren uit nood
  • Verhaal: Bij de opening van de eerste flagship store in 1965 liep alles mis: te veel mensen, te weinig kassa’s, te smalle paden. Management gooide het magazijn open: klanten pakken zelf hun spullen.
  • Waarom belangrijk: Een wereldwijde succesvolle formule ontstond door improvisatie op een dag dat het “niet volgens plan” ging. De toekomst loopt zo anders dan verwacht—dat is precies de kans.
• Plannen nuanceren: Niet stoppen, maar onderscheid maken
  • Inzicht: We moeten niet stoppen met nadenken en plannen maken. We moeten onderscheid kunnen maken: wanneer is een plan een goed idee en wanneer kies je beter een andere aanpak?
  • Waarom belangrijk: Het onderscheid tussen ingewikkeld en complex bepaalt hoe je handelt. In Nederlands lijken het synoniemen, maar ze vragen een andere manier van werken en sturen.
• Ingewikkeld versus complex
  • Ingewikkeld: Rubik’s Cube als metafoor. Er is een juiste oplossing en een reeks stappen die je kunt leren en herhalen. Oorzaak-gevolg zijn bekend, uitkomst voorspelbaar. Dit is planbaar: analyse → plan → uitvoering (“eerst denken dan doen”).
  • Complex: Opvoeden als metafoor. Je hebt een stip op de horizon, maar geen voorspelbaar stappenplan. Oorzaak-gevolg begrijp je pas achteraf. Uitkomst onvoorspelbaar; oplossingen ontstaan door improviseren, experimenteren, leren en aanpassen—“van doen leren we meer dan van denken”.
  • Waarom belangrijk: Als je complex werk benadert alsof het ingewikkeld is, beland je in schijnzekerheid, overplannen en controle die niet oplevert. Als je ingewikkeld werk zonder plan aanpakt, mis je efficiëntie. Het juiste kompas per situatie is cruciaal.
• Werkpraktijk en AI: verschuiving in het werk
  • Voorbeelden uit de zaal: Ingewikkeld—risicomanagement, portfolio, kwaliteitsonderzoeken. Complex—mensen, cultuurverandering, organisatieontwikkeling (van proces naar mens), toekomst van functies met AI en politiek.
  • AI: AI blinkt uit in ingewikkeld werk (patronen, plannen, uitvoeren). Daardoor wordt het menselijk werk relatief steeds complexer.
  • Waarom belangrijk: Het besef van complexiteit vraagt ander kwaliteitsdenken en governance: leerloops, snelle feedback, experimenteercultuur.
• De puzzel en plus-eentjes: van nadenken naar doen
  • De puzzel: A met A, B met B, C met C binnen kaders, zonder lijnen te kruisen—denken alleen helpt 95% niet. Zet het eerste streepje, dan het tweede: mogelijkheden worden zichtbaar door te doen.
  • Plus-eentjes: Houd de stip op de horizon (bijv. uniform werken, mensgerichte dienstverlening), maar kom dichterbij via kleine, renderbare experimenten. Eerst klein proberen, evalueren en dan opschalen wat werkt.
• Praktijkvoorbeelden:
  • Gemeente Gent: “Geannuleerd” over illegale posters. Eerst 100 proberen, probleem supersnel opgelost, tijd en geld bespaard.
  • GGZ-instelling in Brabant: In plaats van isolatie bij agressie: oogcontact en de vraag “Ben jij een worstenbroodje?” Gevolg: een jaar geen isoleercel nodig. Uniform werken betekent niet dat je nooit mag afwijken om het beter te maken.
• Uniformiteit versus ruimte voor experimenten
  • Samenvatting: “Ho ho, protocollen, zo doen we dat niet” is een reflex die innovatie smoort.
  • Belang: Balans tussen basisuniformiteit en experimenteerruimte is noodzakelijk om in complexiteit kwaliteit te verhogen en mensgericht te werken.
• Plus 1, plus 1 – de juiste risico’s nemen
  • Waarom experimenteren: Minder praten, meer doen. Laat plannen los waar nodig, experimenteer bewust en leer snel. Zolang je ervan leert, is het niet mislukt.
• Risicocategorieën:
  • Zonnebrilrisico’s: snelle, omkeerbare probeersels met bijna geen gevolgen. Iedereen moet deze kunnen nemen: laagdrempelig en leerzaam.
  • Kapselrisico’s: grotere probeersels die even pijn kunnen doen als het niet werkt; je kunt terug naar het oude. Eerst een paar zonnebrillen die richting geven, dan pas kapsels.
  • Tattoorisico’s: onomkeerbare keuzes met grote consequenties; dat besluit neem je niet alleen—dat is voor de board.
  • Waarom belangrijk: Expliciet maken welk type risico je neemt voorkomt verstarring en maakt voortgang zichtbaar.
  • Vallen, opvangen, wereldklasse
  • Samenvatting: Zoals turners durven omdat iemand naast ze staat die opvangt, zo moeten teams durven omdat collega’s naast hen staan. Als iets met de juiste intentie niet helemaal volgens plan gaat: no worries, we hebben geleerd, we lossen het samen op.
  • Belang: Psychologische veiligheid maakt beter worden mogelijk. Anders verstarren regels en stopt verbetering.
• De held van improvisatie en de plus-een taal
  • Held: Niet alleen de ster die improviseert is de held, maar juist degene die meebeweegt en het shot mogelijk maakt. Flexibele mindset vergroot de kans op succes van het geheel.
  • Duo-oefening: Plus 1 versus min 1. Taal en houding zijn bepalend. Zinnen als “hebben we al geprobeerd”, “werkt niet bij ons”, “wij zijn anders” zijn min-een en smoren energie. Plus-een woorden maken het verhaal net beter, uniformer, menselijker—het wordt anders dan verwacht, vaak beter dan bedacht.
• Overheidsvoorbeeld: Antanas Mockus in Bogotá
  • Verkeer: Geen extra agenten, wel mimespelers met “correcto/incorrecto” die gedrag karikaturaal spiegelen. 1800 agenten ontslagen, 400 mimespelers getraind. Binnen twee jaar halveerde het aantal verkeersdoden. Plus-eentjes: laten we het gewoon eens proberen.
  • Begroting: Geen belastingen verhogen (min 1), maar wél vrijwillig 10% extra real-estate tax vragen. 63.000 mensen deden ja—mogelijk omdat eerder verrassende aanpak aantoonbaar positieve impact had.
  • Belang: Een bewezen plus-een mindset kan in de overheid leiden tot beter dan bedacht resultaten.
• Jouw rol in beter dan Bedacht
  • Wie: Controllers, financieel specialisten, kwaliteitsmanagers en collega’s daaromheen.
  • Wat: Beweeg in een onplanbare wereld met een helder einddoel, maar improviseer vaardig onderweg. Denk in “wat kan ik wel”.
  • Waarom belangrijk: Juist jullie kunnen het verschil maken tussen plannen die blijven liggen en voortgang die beter dan bedacht uitpakt.

Inspirerende Quotes

• “Dit is wat ik noem, deze uitkomst, beter dan verwacht.”
• “Van doen leren we meer dan van denken.”
• “Er wordt in onze organisaties meer fictie geschreven in Excel dan in Word.”
• “Hij dacht niet in, wat kan ik niet, maar hij besloot te denken in, wat kan ik wel.”
• “Uniform werken betekent niet dat we altijd maar moeten blijven doen wat we altijd al deden.”

Belangrijkste Actiepunten

• Diagnoseer je werk en kies de juiste aanpak: maak expliciet onderscheid tussen ingewikkeld en complex. Plan en standaardiseer het ingewikkelde; improviseer, experimenteer, leer en pas aan in het complexe.
• Start met plus-eentjes en zonnebrilrisico’s: formuleer per complex vraagstuk het eerstvolgende kleine experiment dat je morgen binnen veilige kaders kunt proberen. Meet, leer en schaal alleen op wat werkt. Plan gericht enkele kapselrisico’s zodra de richting duidelijk is.
• Organiseer mensgedreven leren en opvang: creëer psychologische veiligheid, vermijd min-een taal, sta naast elkaar als het niet volgens plan gaat (“no worries, we hebben geleerd, we lossen het samen op”) en bouw leerloops en snelle feedback in je kwaliteitssystemen.